Agroleśnictwo w dolinie Zielawy

Agroleśnictwo w dolinie Zielawy

Uprawa miodunki i bzu czarnego (SGGW, Warszawa), Źródło: https://euraf.isa.utl.pt/countries/Poland 

Ograniczenie strat wody i erozji gleby
Zmniejszenie oddziaływania silnego wiatru na glebę i rośliny 
Złagodzenie warunków termicznych
Opóźnienie topienia pokrywy śnieżnej
Zwiększenie dostępności wody dla różnych systemów użytkowania gruntów
Ograniczanie rozwoju szkodników i chorób
Zwiększenie różnorodności biologicznej 
Pozyskanie do celów rolniczych zdegradowanych i zerodowanych obszarów
Poprawa sytuacji ekonomicznej społeczności wiejskich

Rolnictwo
Gospodarka Wodna 
Różnorodność biologiczna

Susza
Temperatury ekstremalne
Silny wiatr
Erozja gleby
Zmniejszenie różnorodności biologicznej

Wiele rodzajów systemów agroleśnych jest stosowanych na świecie. W Polsce praktyki agroleśne nie są popularne chociaż w przeszłości był powszechnie stosowane. Do takich praktyk należało prowadzenie i utrzymanie nasadzeń drzew na miedzach rozgraniczających pola uprawne. Jednak obecnie metoda ta staje się ponownie ważna dla polskiego rolnictwa w związku z zapisami Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020, kładącymi nacisk na kwestie ekologiczne – praktyki rolnicze korzystnych dla klimatu i środowiska. 

W Polsce realizowane są dwa projekty innowacyjne związane z  agroleśnictwem. Pierwszym przykładem jest tzw. uprawa alejowa, czyli system rolno-leśny, w którym uprawia się współrzędnie rośliny wieloletnie z jednorocznymi. Uprawę alejową (p. Ochronne pasy zadrzewień śródpolnych; Uprawa alejowa) stosuje się w kilku gospodarstwach rolnych. Drugim przykładem systemu agroleśnego jest innowacyjny model uprawy, przetwórstwa i dystrybucji ziół w dolinie Zielawy, który jest prowadzony w  gospodarstwie dr Barbary Baj-Wójtowicz. Celem tego projektu jest opracowanie i wdrożenie kompleksowego, nowego modelu uprawy, zbioru, zarządzania gospodarstwem rolnym i produkcją za pomocą nowego systemu oraz modelu przetwórstwa. Uzyskane dwa końcowe nowe produkty (herbata i przyprawy) zostaną wprowadzone na rynek.

Opracowanie i wdrożenie nowych produktów:
– herbatki z suszonych owoców (z gatunków dotychczas nie stosowanych w takim przetwórstwie); 
– przyprawy (z gatunków dotychczas nie stosowanych w takim przetwórstwie)
Opracowanie i wdrożenie nowej techniki agroleśnej:
– uprawa współrzędna alejowa czarnego bzu oraz róży owocowej (pomarszczonej i dzikiej) z roślinami cieniolubnymi dziko rosnącymi będących gatunkami zagrożonymi i/ lub chronionymi, tj. miodunka plamista, malina moroszka i przetacznik leśny; 
Wprowadzenia do uprawy roślin dzikorosnących, tj. pokrzywy zwyczajnej, rzepiku pospolitego, ostrożnia warzywnego.

W ramach projektu dot. uprawy ziół w dolinie Zielawy zastosowano rolno-leśny system uprawy róży pomarszczonej (Rosa rugosa) i dzikiej (R. canina) z maliną moroszką (Rubus chamaemorus) oraz uprawy bzu czarnego z miodunką plamistą i przetacznikiem. Gospodarstwo Lubelskie Zioła wprowadza do uprawy między innymi dziko rosnące zagrożone/lub chronione gatunki, tj. malina moroszka, która jest reliktem epoki lodowcowej pod całkowitą ochroną w Polsce, miodunka plamista i przetacznik leśny.

Surowce pochodzące z upraw współrzędnych i monokulturowych gospodarstwa (owoce, liście i ziele) są wykorzystane do  produkcji herbatki i przyprawy o działaniu prozdrowotnym wg receptur opracowanych przez naukowców z SGGW. 

W ramach projektu prowadzone są badania dot. stosowanych agrotechnik, doboru gatunków, sposobów suszenia, oceny jakościowej uzyskanych surowców oraz ich wykorzystania w nowych produktach. 

Projekt jest realizowany przez Grupę Operacyjną „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy”, w skład której wchodzą: Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny (Lider) oraz partnerzy: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach (IUNG-BIP),  Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (SGGW), ECO-FARM Sosnówka Sp. z o.o. oraz Pani Barbara Baj-Wójtowicz – rolnik.

To przykład praktyki agroleśnej ukierunkowanej na wprowadzeniu do uprawy dziko rosnących, zagrożonych i/lub chronionych gatunków, możliwej do wdrożenia w innych regionach Polski i poza jej granicami.

Polska, Zielawa

Kontakt: Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny

tel. 81 710 19 00, fax 81 710 19 10

e-mail: biuro@fundacja.lublin.pl

Instytucje współuczestniczące: rolnicy (pilotażowe gospodarstwo w Dolinie Bielawy), uczelnie wyższe, jednostki naukowo-badawcze, organizacje biznesowe, samorząd lokalny 

Strona internetowa: www.lubelskieziola.iung.pl

Data realizacji: 2018-2021

Lokalizacja projektu: Dolina Zielawy, Sosnówka (Gmina Sosnówka)

Źródło: www.openstreetmap.org

Agroleśnictwo, Zielawa, Dolina Zielawy, Rolnictwo, Susza, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, System agroleśny, Model upraw, Model przetwórstwa, Uprawa współrzędna alejowa, Uprawy roślin dzikorosnących, Uprawa monokulturowa,