Ochronne pasy zadrzewień śródpolnych – Kombinat rolny Kietrz

Ochronne pasy zadrzewień śródpolnych (Kombinat Rolny Kietrz)

Ochrona gleby przed erozją wietrzną i wodną,
Osłabienie siły wiatru,
Poprawa stosunków wodnych,
Zwiększenie różnorodności biologicznej i ochrona siedlisk.

Rolnictwo
Gospodarka wodna
Różnorodność biologiczna

Susza,
Intensywne opady,
Silny wiatr

Od lat 80-tych XX w. prowadzone są w Kombinacie Rolnym Kietrz nasadzenia zadrzewień pasowych, które nie tylko chronią przed niszczącą działalnością wiatru czy wody, ale są też miejscem wstępowania licznych zwierząt, zwiększają lesistość oraz umożliwiają zagospodarowanie terenów nieużytkowanych rolniczo. Podobny rezerwuar dla zwierząt stanowią nowo założone sadzawki obsadzone drzewami i krzewami, które spełniają rolę stref buforowych. Przy nasadzaniu i pielęgnacji zadrzewień śródpolnych, w zależności od celu, jaki mają spełniać, brano pod uwagę m.in.: lokalizację w terenie, dobór gatunków drzew i krzewów, kształt, długość zadrzewień. W doborze gatunków do pasów ochronnych uwzględniono np. zdolność do hamowania prędkości wiatru (układ i wiotkość gałęzi poszczególnych gatunków) czy też możliwość tworzenia zadrzewień wielopiętrowych.

Wprowadzenie 20 km pasów zadrzewionych na polach Kombinatu Kietrz przyczynia się do:

• Poprawy mikroklimatu (obniżenie temperatury powietrza, wzrostu wilgotności powietrza, osłabienia siły wiatru)
• Łagodzenia niedoborów wody,
• Poprawy jakość wód powierzchniowych
• Zwiększenie różnorodności biologicznej

Pasy wiatrochronne sytuowane są wzdłuż granic pól, na styku dużych kompleksów rolnych. Ich szerokość wynosi 10 m. Przy ich zakładaniu posługiwano się następującym schematem: 

• oś pasa obsadzona świerkiem pospolitym – usytuowanie w rzędzie co 2,5 m, następnie w rzędach równolegle do osi po obu stronach w sposób lustrzany, 
• modrzew europejski – w rzędzie co 2,5 m, 
• dąb czerwony i lipa drobnolistna – w jednym rzędzie na przemian co 2,5 m, 
• klon jawor i robinia akacjowa – w jednym rzędzie na przemian co 2,5 m, 
• jarząb pospolity – w rzędzie co 2,5 m, 
• brzoza brodawkowata – w rzędzie co 1,25 m, 
• śnieguliczka karłowa lub ligustr pospolity – w tym samym rzędzie co brzoza co 1,25 m. 

Ponadto część pasów zadrzewieniowych obsadzono śliwą ałyczą, a także wierzbą płaczącą, które bardzo dobrze zagęszczają pas i dobrze znoszą podcinanie.

W bezpośrednim sąsiedztwie drzew plonowanie roślin uprawnych jest mniejsze, co jest spowodowane konkurencją o wodę i składniki pokarmowe oraz zacienieniem fragmentów pól, zwłaszcza od północnej strony zadrzewień. Zacienienie, choć przyczynia się do ograniczenia poziomu fotosyntezy i opóźnienia nagrzewania się gleby, co skutkuje słabszym wzrostem roślin uprawnych, pozwala zachować wilgoć w glebie. Zadrzewienia są również miejscem występowania chwastów, patogenów i szkodników roślin uprawnych oraz bytowania gryzoni polnych, których gradacja co kilka lat stwarza duże problemy. 

W projektowaniu zadrzewień należy brać pod uwagę:

• warunki siedliskowe, jak np. nasłonecznienie, rodzaj gleby czy wilgotność, 
• warunki przyrodnicze, krajobrazowe i historyczne, czyli ukształtowanie terenu, pozostałości dawnych układów nasadzeń oraz lokalne tradycje. 
• funkcje jakie mają pełnić zadrzewienia – użytkowe, reprezentacyjne, ochronne czy izolacyjne. 

Do nasadzeń szczególnie polecane są:

• gatunki miododajne (np. lipy) 
• drzewa owocowe, w tym stare odmiany o dużych wartościach kulturowo-krajobrazowych 

Dobierając gatunki pamiętać należy o wielkości dojrzałych drzew – wysokości, rozmiarze i pokroju korony, grubości pnia, szybkości wzrostu oraz odporności na zanieczyszczenia.

Nie należy sadzić:

• gatunków inwazyjnych, jak np. robinia akacjowa, dąb czerwony, klon jesionolistny, topole mieszańcowe,
• gatunków, które przenoszą groźne choroby lub szkodniki upraw. 

 W pobliżu pól nie powinno się sadzić np. berberysu, który jest żywicielem pośrednim rdzy źdźbłowej, a w pobliżu sadów – głogu, który może być nosicielem zarazy ogniowej.

Pasy wiatrochronne oraz pozostałe zadrzewienia śródpolne spełniają swoje zadania ochronne gleby – stanowią barierę wiatrochronną, redukują erozję wietrzną, przeciwdziałają erozji wodnej, zabezpieczając pagórkowaty teren przed spływem powierzchniowym. Są miejscem występowania licznych roślin zielnych, a także są ostoją dla wielu gatunków zwierząt.

Polska, Kietrz

Kontakt: Kombinat Rolny w Kietrzu,
e-mail: komrolkietrz@poczta.onet.pl
tel.: 77 485 43 01 do 02; fax: 77 485 51 71
Organizacje współpracujące: Fermy wchodzące w skład Kombinatu
Strona internetowa: http://kombinatkietrz.pl/
Data realizacji: Proces ciągły od końca lat 1980-tych

Lokalizacja projektu: woj. Opolskie, Kietrz

Źródło: www.openstreetmap.org

Zimny L. Pasy ochronne, zadrzewienia (drzewa, krzewy wzdłuż cieków i dróg), inne formy ochrony przed erozja

https://www.agrofakt.pl/author/leslaw-zimny/

„Mała retencja na obszarach wiejskich” opracowanie Fundacji Ekologicznej „Zielona Akcja” w Legnicy

Agroleśnictwo, Pas zadrzewień, Kobinat Rolny, Kietrz, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Susze, Ulewy, Silne wiatry, Zadrzewienia śródpolne, Zadrzewienia wielopiętrowe, Mikroklimat, Wody powierzchniowe, Pas wiatrochronny, Redukcja erozji wietrznej, Spływ powierzchniowy,