Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE

Działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej skutkują obniżaniem zużycia energii. W konsekwencji prowadzą do zmniejszania zużycia ograniczonych zasobów energetycznych oraz ograniczania importu energii. Ma to na celu przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Kolejnym ważnym celem jest obniżanie w sposób opłacalny emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych do powietrza. Prowadzi to do poprawy czystości powietrza i przeciwdziała zmianom klimatu poprzez obniżanie emisji gazów cieplarnianych powodujących zmiany klimatu. Zwiększanie efektywności energetycznej służy również adaptacji do skutków zmian klimatu w sektorze energetyki.

Poprawa efektywności energetycznej obejmuje cały łańcuch energetyczny, w tym wytwarzanie, przesył i rozdział energii, a także efektywność energetyczną budynków, urządzeń i procesów oraz możliwość sterowania własnym zużyciem energii przez odbiorców końcowych. Działania te są inicjowane poprzez szereg strategii, polityk i akty prawne wydawane przez organy Unii Europejskiej, wdrażane następnie w państwach członkowskich dotyczące energetyki, ochrony środowiska i klimatu.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (dalej: „dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej” albo „dyrektywa”) ma na celu zwiększenie efektywności energetycznej w Unii Europejskiej o 20 % do 2020 r. oraz o co najmniej 32,5 % do 2030 r.

Efektywność energetyczna jest definiowana jako stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii. Przez energię rozumie się wszelkie formy nośników energii. Przykładowo paliwa, energię cieplną, energię ze źródeł odnawialnych, energię elektryczną.

Zgodnie z dyrektywą w sprawie efektywności energetycznej, państwa członkowskie ustalają swój cel („krajową wartość docelową”, „krajowy wkład”) w zakresie efektywności energetycznej, o której powiadamiają Komisję Europejską. Na tej podstawie Komisja Europejska dokonuje przeglądów postępów poczynionych przez poszczególne państwa. Komisja ocenia także, czy Unia ma szanse osiągnąć poziom zużycia energii, który sobie założyła. Obecnie do dnia 31 grudnia 2019 r. każde państwo członkowskie ma obowiązek zgłosić Komisji zintegrowany krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu (o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2018/1999^[1].

W dyrektywie określono jakie oszczędności końcowego zużycia energii maja osiągnąć państwa członkowskie oraz określono sposób obliczenia tych oszczędności (w uproszczeniu jest to narastająco w każdym roku: 1,5 % rocznej wartości wolumenu sprzedaży energii odbiorcom końcowym do 2020 r. i 0,8 % rocznego zużycia energii końcowej[2] od 2021 do 2030 r. względem średniej dla wskazanych okresów trzyletnich).

W dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej zobowiązano państwa członkowskie do renowacji budynków użytkowanych przez instytucje rządowe w celu spełnienia wymogów minimalnych dotyczących charakterystyki energetycznej.[3] Obowiązek dotyczy 3% całkowitej powierzchni ogrzewanych lub chłodzonych budynków rocznie. Dyrektywa zobowiązuje też państwa członkowskie do zapewnienia, aby instytucje rządowe nabywały jedynie produkty, usługi i budynki o bardzo dobrej charakterystyce energetycznej. Inne instytucje publiczne, w tym na szczeblu regionalnym i lokalnym, powinny być zachęcane do brania przykładu z instytucji rządowych.

Nałożono także obowiązek walki przez państwa członkowskie z ubóstwem energetycznym, obowiązek stworzenia warunków umożliwiających wszystkim końcowym odbiorcom energii, systemu ciepłowniczego, systemu chłodniczego i ciepłej wody użytkowej dostęp do audytów energetycznych, możliwości nabycia po konkurencyjnych cenach indywidualnych liczników energii elektrycznej lub gazu ziemnego (które dokładnie oddają rzeczywiste zużycie energii przez odbiorcę końcowego i podają informacje o rzeczywistym czasie korzystania z energii). Liczniki i podzielniki kosztów ogrzewania zamontowane po dniu 25 października 2020 r. muszą być urządzeniami umożliwiającymi zdalny odczyt. Już zamontowane musza zostać wyposażone w funkcję zdalnego odczytu do dnia 1 stycznia 2027 r. (chyba że dane państwo członkowskie wykaże, że nie jest to opłacalne.)

W dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej nakazano państwom członkowskim wprowadzić sankcje prawne nakładane w przypadku nieprzestrzegania przepisów krajowych przyjętych na podstawie przepisów dyrektywy dotyczących obowiązku oszczędności energii, audytów energetycznych, opomiarowania, rozliczeń i informacji.

Komisja Europejska utworzyła platformę on-line służącą wspieraniu praktycznego wdrażania dyrektywy na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym poprzez wymianę doświadczeń: https://e3p.jrc.ec.europa.eu/

Opracowano dnia 01.08.2019 r.

[1] https://klimada2.ios.gov.pl/akt-prawny/rozporzadzenie-parlamentu-europejskiego-i-rady-ue-2018-1999-z-dnia-11-grudnia-2018-r-w-sprawie-zarzadzania-unia-energetyczna-i-dzialaniami-w-dziedzinie-klimatu-zmiany-rozporzadzen-parlamentu-europ/

[2] Roczne zużycie energii końcowej obejmuje także produkcję własną energii.

[3] Zobacz art. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 153 z 18.06.2010, str. 13-35). Tekst dostępny na stronie: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32010L0031

efektywność energetyczna, energetyka