Rezolucje Rady Praw Człowieka ONZ dotyczące relacji pomiędzy zmianami klimatu a prawami człowieka

Rezolucje Rady Praw Człowieka ONZ dotyczące relacji pomiędzy zmianami klimatu a prawami człowieka

Jeśli chodzi o związek pomiędzy zmianami klimatu a prawami człowieka, zasadniczo można wyróżnić dwa rodzaje relacji:

1. zmiany klimatu mają negatywny wpływ na korzystanie z praw człowieka (m.in. prawo do życia, prawo do samostanowienia, prawo do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego, prawo do wody)
2. realizacja inwestycji mających na celu adaptację do zmian klimatu i prowadzenie działań mitygacyjnych może wiązać się z naruszeniem praw człowieka.

Dostrzegając problem negatywnego wpływu zmian klimatu na prawa człowieka, Rada Praw Człowieka ONZ (dalej również: Rada), w latach 2008-2016, przyjęła 6 rezolucji,  poczynając od ogólnych, a kończąc na rezolucjach o charakterze bardziej szczegółowym – dotyczących negatywnego wpływu zmian klimatu na korzystanie z prawa do zdrowia i praw dziecka.

Są to następujące rezolucje:

1. Rezolucja 7/23 (z dnia 28 marca 2008 r.). Rada wyraziła w niej obawę, że zmiany klimatu „stanowią bezpośrednie i daleko sięgające zagrożenie dla ludzi i wspólnot na całym świecie i zwróciła się do Biura Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka (ang. OHCHR – Office of High Commissioner for Human Rights) z prośbą o przygotowanie badania dotyczącego relacji pomiędzy zmianami klimatu a prawami człowieka.
2. Rezolucja 10/4 (z dnia 25 marca 2009 r.). Rada zwróciła uwagę, że „konsekwencje zmian klimatu mają zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na rzeczywiste korzystanie z praw człowieka i będą odczuwane najbardziej dotkliwie przez te grupy ludności, które już teraz znajdują się w trudnej sytuacji”.
3. Rezolucja 18/22 (z dnia 30 września 2011 r.). Rada potwierdziła, że obowiązki w zakresie praw człowieka oraz standardy i zasady w zakresie praw człowieka mają potencjał by wzmocnić tworzenie międzynarodowych i krajowych polityk w obszarze zmian klimatu, promując spójność polityki, legitymizację oraz trwałe wyniki.
4. Rezolucja 26/27 (z dnia 15 lipca 2014). Rada podkreśliła potrzebę zwiększenia przez wszystkie państwa międzynarodowego dialogu i współpracy, aby zająć się negatywnym wpływem zmian klimatu na korzystanie z praw człowieka, w tym z prawa do rozwoju. Ponadto wezwała do dialogu, budowania potencjału, mobilizacji zasobów finansowych, transferu technologii i innych form współpracy by ułatwić adaptację do zmian klimatu i mitygację w celu spełnienia szczególnych potrzeb krajów rozwijających się.
5. Rezolucja 29/15 (z dnia 22 lipca 2015). Rada podkreśliła konieczność dalszego zajmowania się szkodliwymi skutkami zmian klimatu przez społeczność międzynarodową i wezwała do przeprowadzenia dyskusji panelowej i badań analitycznych poświęconych negatywnemu wpływowi zmian klimatu na korzystanie z prawa do zdrowia.
6. Rezolucja 32/33 (z dnia 18 lipca 2016). Rada zaapelowała o włączenie praw człowieka do działań mitygacyjnych i adaptacyjnych i wezwała do przeprowadzenia dyskusji panelowej dotyczącej negatywnego wpływu zmian klimatu na korzystanie z praw dziecka.

Rada Praw Człowieka zajęła się problemem wpływu zmian klimatu na prawa człowieka również w ramach prac nad rezolucjami zatytułowanymi „prawa człowieka a środowisko”, w szczególności rezolucjami nr: 16/11 (2011), 19/10 (2012), 25/21 (2014) and 28/11 (2015).

Mając na uwadze fakt, iż zobowiązanie do poszanowania praw człowieka przy podejmowaniu działań dotyczących zmian klimatu znalazło się w preambule do Porozumienia paryskiego, należy oczekiwać, iż w najbliższych latach Rada będzie przyjmować kolejne rezolucje o charakterze bardziej szczegółowym dotyczące zmian klimatu i praw człowieka.

Dostrzeżenie przez Radę Praw Człowieka ONZ problemu zagrożeń, jakie zmiany klimatu oraz ich zwalczanie niosą dla praw człowieka ma niewątpliwie istotne znaczenie dla dalszego rozwoju prawa klimatycznego. Rada cieszy się bowiem autorytetem, a poruszanie przez nią określonej problematyki skutkuje lepszym jej zrozumieniem i zwiększeniem ogólnego zainteresowania. Można spodziewać się, że prawo międzynarodowe, a następnie krajowe porządki prawne będą stopniowo zmierzały w stronę dalszego uwzględniania problematyki praw człowieka w kontekście zmian klimatu.

Opracowano 30.07.2019 r.

Aktualizacja 14.10.2019

prawa człowieka, zmiany klimatu, rezolucje, ONZ