Publikacja monografii naukowych
W dniu 28 grudnia 2021 r. Wydawnictwo Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego opublikowało trzy monografie naukowe powstałe w ramach projektu pt. „Baza Wiedzy o zmianach klimatu i adaptacji do ich skutków oraz kanałów jej upowszechniania w kontekście zwiększania odporności gospodarki, środowiska i społeczeństwa na zmiany klimatu oraz przeciwdziałania i minimalizowania skutków nadzwyczajnych zagrożeń” współfinansowanego ze środków pochodzących z Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
MONOGRAFIE pt.: „Prawne aspekty adaptacji do zmian klimatu z perspektywy UNFCCC i prawa krajowego. Wybrane zagadnienia.” oraz „Adaptacja do zmian klimatu w unijnej i polskiej polityce klimatycznej oraz prawie klimatycznym. Wybrane zagadnienia.” zawierają wyniki prac badawczych Centrum Studiów Prawno – Klimatycznych dotyczących polskich dokumentów strategicznych i planistycznych a także regulacji prawnych z obszaru adaptacji do zmian klimatu. Ze względu na szeroki zakres oddziaływania zmian klimatu autorzy skupili wyłącznie na analizie wybranych obszarów regulacyjnych o zasięgu krajowym i lokalnym. Analiza na gruncie obu monografii prowadzona była z perspektywy adekwatnego zaadresowania zagadnień adaptacyjnych w obowiązujących przepisach prawa. Oceniając adekwatność szczegółowych postanowień do zmieniających się wyzwań klimatycznych autorzy podjęli próbę oceny także takich kryteriów jak: skuteczność badanej regulacji oraz efektywność zaproponowanych rozwiązań.
Praca badawcza każdego z autorów zwieńczona została wnioskami, które uwzględniają kierunkowe rekomendacje Autorów o charakterze de lege ferenda. Wskazane propozycje stanowić mają przyczynek do dyskusji na temat tego, w którym kierunku powinna w najbliższych latach ewoluować legislacja – w sytuacji gdyby przeprowadzone badanie wykazało, że obecny kształt ram prawnych nie pozwala na adekwatne działania dostosowawcze w kontekście szerokiego spektrum wpływu zmian klimatu i wzrostu intensywności jego oddziaływania na społeczeństwo, gospodarkę i środowisko.
Monografia „Prawne aspekty adaptacji do zmian klimatu z perspektywy UNFCCC i prawa krajowego. Wybrane zagadnienia.”
Agnieszka Borek
dr Przemysław Siwior
Anna Sosnowska
Piotr Świat
Anna Rybicka
Emil Wróblewski
Recenzja naukowa:
Dr hab. Zbigniew Bukowski, prof. UKW,
Dr hab. Anna Haładyj, prof. KUL
Wydawca: Wydawnictwo IOŚ-PIB; 00-548 Warszawa, ul. Krucza 5/11 D
tel. 22 37 50 558 • www.ios.edu.pl • e-mail: wydawnictwa@ios.edu.pl
ISBN 978-83-961942-0-6
Prace badawcze w monografii skupiły się na realizacji następujących celów badawczych tj. ustaleniu znaczenia i miejsca adaptacji w międzynarodowym prawie z zakresu ochrony klimatu (rozdziały I-III) oraz wpływu adaptacji do zmian klimatu na kształt legislacji krajowej regulującej zagadnienia przeciwdziałania powodziom (ze szczególnym uwzględnieniem powodzi błyskawicznych), gospodarowania wodami na terenach miejskich oraz ochrony obszarów nadmorskich przed negatywnymi skutkami zmian klimatu (rozdziały V-VII). Rozdział IV poświęcony został teoretycznym aspektom zarządzania ryzykiem w obliczu klęsk żywiołowych, będących jednym z namacalnych skutków postępujących zmian klimatu.
Monografia „Adaptacja do zmian klimatu w unijnej i polskiej polityce klimatycznej oraz prawie klimatycznym. Wybrane zagadnienia.”
Agata Bator
Agnieszka Borek
dr Konrad Łuczak
dr Przemysław Siwior
Anna Rybicka
Emil Wróblewski
Recenzja naukowa:
Dr hab. Zbigniew Bukowski, prof. UKW,
Dr hab. Anna Haładyj, prof. KUL
Wydawca: Wydawnictwo IOŚ-PIB; 00-548 Warszawa, ul. Krucza 5/11 D
tel. 22 37 50 558 • www.ios.edu.pl • e-mail: wydawnictwa@ios.edu.pl
ISBN 978-83-961942-1-3
Prace badawcze monografii skupiły się na pozyskaniu wiedzy na temat czynników prawnych oraz pozaprawnych, mających wpływ na ewolucję unijnej polityki klimatycznej ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności faktycznych, które ukształtowały strategię adaptacyjną realizowaną przez Unię Europejską (rozdziały I i II). Przez pryzmat pozyskanej wiedzy na temat rozwoju polityki klimatycznej UE została przeprowadzona analiza stopnia zaawansowania realizacji polskiej strategii w dziedzinie adaptacji (rozdział III),ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu transformacji miast i inwestycji – oceny oddziaływania na środowisko (rozdziały IV – VI).
MONOGRAFIA pt.: „Zmiany klimatu w świetle prawa Unii Europejskiej i prawa polskiego na tle porównawczym.” stanowi wyraz wymiany poglądów środowiska prawniczego skupionego wokół problematyki prawnych aspektów zmian klimatu w wymiarze unijnym oraz polskim (wewnętrznym). Zaprezentowane w publikacji opracowania stanowią nawiązanie do konferencji z 20 stycznia 2021 r. pn. „Zmiany klimatu w świetle prawa Unii Europejskiej i prawa polskiego na tle porównawczym” organizowanej przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB), Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (UKSW), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) oraz Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (INP PAN).
Agata Bator
Agnieszka Borek
dr Joanna Bukowska
dr Konrad Czech
prof. dr hab. Aleksander Lipiński
dr Michał Łyszkowski
prof. dr hab. Cezary Mik
prof. dr hab. Jarosław Majewski
dr Radosław Maruszkin
dr Krzysztof Masło
dr Ilona Przybojewska
dr Przemysław Siwior
dr hab. Mariusz Szyrski, prof. UKSW
Miłosz Tomasik
Recenzja naukowa:
dr hab. Maciej Nyka, prof. Uniwersytetu Gdańskiego
dr hab. Adam Szafrański, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
Wydawca: Wydawnictwo IOŚ-PIB; 00-548 Warszawa, ul. Krucza 5/11 D
tel. 22 37 50 558 • www.ios.edu.pl • e-mail: wydawnictwa@ios.edu.pl
ISBN 978-83-961942-2-0
Publikację otwiera opracowanie nt. związania Unii Europejskiej międzynarodowym prawem zmiany klimatycznej. Autor dokonuje charakterystyki najważniejszych międzynarodowych regulacji z obszaru ochrony klimatu ze szczególnym uwzględnieniem zobowiązań wynikających z Ramowej konwencji z 1992 r. oraz Porozumienia paryskiego z 2015 r. W dalszych opracowaniach zaprezentowane zostały szczegółowe rozwiązania (instrumenty) przyjęte w prawie unijnym i polskim. Analizie poddane zostały takie zagadnienia jak: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 – tzw. Europejskie prawo o klimacie; traktatowe podstawy odnoszące do problemu wpływania na miks energetyczny państw członkowskich UE; mechanizmy monitorowania i kontrolowania państw członkowskich w zakresie wypełniania przez nie unijnych i krajowych zobowiązań w obszarze walki ze zmianami klimatu; instrumenty rynkowe jako narzędzia realizacji unijnej i krajowych polityk klimatycznych; zasady kwalifikowania instalacji w ramach EU ETS na przykładzie polskich regulacji wynikających z ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych; znaczenie zasad kwalifikowania inwestycji jako zrównoważonych środowiskowo na gruncie niedawno unijnego rozporządzenia o taksonomii; sprawiedliwości klimatycznej; migracja wywołana zmianami klimatu; ocena konstytucyjnych podstaw działania władz publicznych w kontekście realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu; kryminalizacji czynów przyczyniających się do niekorzystnych zmian klimatu w prawie polskim; polskie regulacje na poziomie krajowym oraz lokalnym dotyczące jakości powietrza.