Rozwój małej retencji oraz przeciwdziałanie erozji na terenach nizinnych

TYTUŁ PRAKTYKI

ROZWÓJ MAŁEJ RETENCJI ORAZ PRZECIWDZIAŁANIE EROZJI

PRZYKŁAD REALIZACJI

Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

GŁÓWNE CELE

• Wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych
• Zapobieganie powstawaniu oraz minimalizacja negatywnych skutków zjawisk naturalnych związanych z powodziami, podtopieniami, suszami i pożarami
• Odbudowa cennych ekosystemów naturalnych a tym samym ochrona bioróżnorodności
• Ocena skutków przyrodniczych realizowanych zadań poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych

SEKTORY

• Gospodarka wodna
• Leśnictwo
• Bioróżnorodność

GŁÓWNE ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE

• Susze
• Powodzie
• Degradacja siedlisk
• Erozja wodna

GŁÓWNE DZIAŁANIA

Projekt jest kontynuacją analogicznego, przedstawionego wcześniej, przedsięwzięcia zakończonego z sukcesem przez Lasy Państwowe w 2015 roku. Znacząca powierzchnia terenów pokrytych lasami sprawia, że nadal niezbędna jest realizacja szeregu inwestycji mających na celu przywrócenie poprawnych stosunków wodnych. W realizowanym obecnie projekcie przewidziano:

• Budowę, przebudowę, odbudowę i poprawę funkcjonowania zbiorników małej retencji wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej;
• Budowę, przebudowę, odbudowę i poprawę funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• Adaptację istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieków dla ryb;
• Zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami;
• Przebudowę lub rozbiórkę obiektów hydrotechnicznych (mostów, przepustów, brodów) niedostosowanych do wód wezbraniowych.

EFEKTY

Bezpośrednim efektem projektu będzie zretencjonowanie 2,1 mln m³ wody oraz poprawa warunków siedliskowych dla roślin i zwierząt. Planuje się stworzenie lub zmodernizowanie obiektów małej retencji o łącznej pojemności 3,3 mln m³. W ramach projektu powstanie 1 181 obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej przepływ.

PROCES WDRAŻANIA

Projekt jest obecnie w fazie realizacji. Obejmuje ona podobne etapy jak w przypadku przedstawionych wcześniej zakończonych już przedsięwzięć, tj.:

• Inwentaryzacja istniejących obiektów
• Analizy przyrodnicze dot. możliwych działań
• Opracowanie projektów
• Uzyskanie niezbędnych pozwoleń
• Wykonanie obiektów
• Monitoring efektów zrealizowanych działań

NAPOTKANE PROBLEMY I ZDOBYTE DOŚWIADCZENIA

Przedstawiony projekt jest obecnie w fazie realizacji. Jego zakończenie przewidziane zostało na 2022 rok. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe ma bogate doświadczenia w realizacji podobnych działań. Zostały one zawarte w opisach zakończonych już przedsięwzięć.

DANE FINANSOWE

Przedsięwzięcie jest współfinansowane w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (działanie 2.1. Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

• Planowany całkowity koszt realizacji projektu: 234 670 000 zł
• Maksymalna kwota wydatków kwalifikowanych: 170 000 000 zł

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 144 500 000 zł

UZASADNIENIE DLACZEGO PROJEKT JEST PRZYKŁADEM DOBREJ PRAKTYKI

Przedstawione przedsięwzięcie jest kolejnym działaniem podejmowanym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, które ma na celu adaptację terenów leśnych do zmian klimatu. W realizowanych projektach kładzie się przede wszystkim nacisk na zwiększenie małej retencji oraz stworzenie optymalnych warunków dla migracji i rozwoju różnych organizmów, a tym samym zwiększenie bioróżnorodności. Infrastruktura zmodernizowana czy też wybudowana w ramach przedsięwzięcia pozwoli na poprawę bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk. Stanie się również ostoją wodnej flory i fauny. Posłuży jako wodopoje dla zwierząt. Będzie także pełnić funkcje biofiltrów.