Zielone torowiska w Warszawie
Informacje | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tytuł praktyki | Zielone torowiska | ||||||||||||||
Przykład realizacji | Zielone torowiska w Warszawie |
||||||||||||||
Galeria realizacji |
Schemat sieci torów tramwajowych z zaznaczonymi istniejącymi odcinkami zielonych torowisk (stan na 1 lipca 2020 r.); Źródło: Tramwaje Warszawskie sp. z o.o. |
||||||||||||||
Główne cele | Zminimalizowanie skutków wywołanych deszczami nawalnymi |
||||||||||||||
Sektory | Transport |
||||||||||||||
Główne zagrożenia klimatyczne | Ekstremalne opady deszczu |
||||||||||||||
Główne działania | Rozwój zielonych torowisk wpływa na wzrost bilansu powierzchni biologicznie czynnej, co skutkuje zminimalizowaniem następstw intensywnych opadów, złagodzeniem efektu przegrzania miasta w upalne dni, a także przeciwdziała (w sezonie wegetacyjnym) wtórnemu unosowi zanieczyszczeń transportowych, który poza sezonem grzewczym jest jedną z głównych przyczyn epizodów smogu w Warszawie. Dzięki podejmowanym od 2010 r. inwestycjom już 18% sieci torów tramwajowych w Warszawie ma zieloną zabudowę torowisk. Wraz z modernizacją istniejących i budową nowych linii będzie przybywać zielonych torowisk, zgodnie z założeniem, że tory na wszystkich inwestycjach tramwajowych w Warszawie będą zielone. |
||||||||||||||
Efekty | W Warszawie łączna długość zielonych torowisk wynosi 25, 476 km (stan na dzień 15.10.2020 r.). W tabeli wskazano lokalizację zielonych odcinków torów wraz z długością i powierzchnią. W najbliższych latach planowane jest wprowadzenie roślinności na 32,5 km torowisk warszawskich.
|
||||||||||||||
Proces wdrażania | Pierwsze zielone torowisko powstało w 2010 r. na ul. Mickiewicza na odcinku od ul. Mierosławskiego do ul. gen. Zajączka (788 m linii torów). Na podbudowie bezpodsypkowej zastosowano trawę z siewu. Kolejne dwa odcinki tras tramwajowych zostały przekształcone w trawiasty tor w 2011 r.: w al. Zielenieckiej na odcinku od Ronda Waszyngtona do ul. Targowej (1481 m) i ul. Zgrupowania AK Kampinos na odcinku od pętli Metro Młociny do ul. Encyklopedycznej (1297 m). W latach 2019 i 2020 r. rozpoczęto na większą skalę proces przekształcania torowisk wysypanych tłuczniem na torowiska z zieloną, naturalną nawierzchnią. Obecnie przy okazji remontów i budowy nowych tras tramwajowych Tramwaje Warszawskie jako standard zaczynają wprowadzać zielone torowiska. Aktualnie wszystkie zielone torowiska wykonane są jako konstrukcje bezpodsypkowe z podbudową w postaci płyty betonowej. W zależności od lokalizacji torowiska, konstrukcje te różnią się między sobą sposobem rozwiązania mocowania i podparcia szyn, z uwagi na stosowanie różnych rozwiązań technicznych. W istniejących torowiskach zielonych o konstrukcji bezpodsypkowej z płytą betonową stosowane jest punktowe podparcie i mocowanie szyn, a płyta betonowa wykonywana jest ze spadkiem powierzchniowym 2% do osi torowiska. Dzięki temu możliwy jest spływ nadmiaru wody pod szynami do drenażu usytuowanego w międzytorzu torowiska. Wykonaniu trwałej i stabilnej płyty betonowej oraz odwodnienia wgłębnego (drenażu) powoduje, że podbudowa torowiska zielonego nie wymaga prowadzenia żadnych prac utrzymaniowych (konserwacji i napraw). W przypadku wymiany szyn, występowanie roślinnej zabudowy jest znacznie korzystniejsze niż zabudowy betonowej, ponieważ nie ma konieczności skuwania betonu celem wykonania demontażu szyn (prace te wymagają jedynie punktowego odgarnięcia ziemi w strefie przyszynowej, a po ich zakończeniu uzupełnienia powstałych ubytków – punktowego odtworzenia roślinności). Brak konieczności skuwania betonu powoduje również, że prace te nie wymagają użycia specjalistycznego sprzętu do usuwania betonu, a więc mogą być prowadzone w sposób mniej uciążliwy dla mieszkańców. Natomiast wykonanie zabudowy zielonej w torowiskach podsypkowych skutkuje w praktyce znacznym utrudnieniem lub brakiem możliwości prowadzenia podstawowych czynności utrzymaniowych dotyczących tłuczniowej podbudowy torowiska i podkładów, jeśli priorytetem jest zapewnienie przede wszystkim wysokich walorów estetycznych roślinności. Torowiska te wymagają średnio co 5 lat przeprowadzenia cyklicznego podbijania (w celu usuwania nierówności toru), bieżącego usuwania wad podbudowy w postaci tzw. wychlapek oraz bieżących wymian zużywających się elementów rusztu torowego i podbudowy. Oznacza to, że aby skutecznie prowadzić prace utrzymaniowe w torowisku podsypkowym, niezbędne jest zapewnienie pełnego dostępu do podkładów, przytwierdzeń i podbudowy tłuczniowej. Zabudowa roślinna przykrywa te elementy, a więc uniemożliwia wykonywanie ich przeglądu oraz napraw, jeśli nie zostanie uprzednio usunięta z torowiska. Cykliczny demontaż i odtwarzanie roślinnej zabudowy na czas wymienionych powyżej prac (celem utrzymania wysokich walorów estetycznych i akustycznych torowiska) generuje jednak wysoki koszt, ponieważ realizując wymienione prace torowe każdorazowo należy zdemontować całą zabudowę roślinną, a po ich zakończeniu konieczne jest wykonanie roślinności na nowo (z uwagi na charakter prac i wykorzystywany sprzęt zachowanie istniejącej roślinności nie jest możliwe). W związku z tym należy mieć świadomość, że zakładając roślinność w torowisku podsypkowym, wysokie walory estetyczne i akustyczne można uzyskać jedynie dzięki ponoszeniu znacznych kosztów na cykliczne odtwarzanie roślinności (po zakończeniu realizacji bieżących prac utrzymaniowych). Utrzymanie zielonej zabudowy wymaga zabiegów pielęgnacyjnych, tj. koszenia, nawożenia, odchwaszczania, dosiewania – trawa, dosadzania – rozchodnik oraz podlewania. Częstotliwość tych czynności uzależniona jest od warunków pogodowych. W przypadku zabudowy trawiastej konieczne jest codzienne podlewanie gdy temperatura przekracza 25ºC i brakuje opadów dłużej niż 3 dni. Innymi koniecznymi zabiegami są koszenie, dosiewanie traw oraz nawożenia. Zabieg odchwaszczania należy stosować również w przypadku roślin z gatunku rozchodników, ponieważ zapobiega wypieraniu oryginalnych gatunków przez chwasty, oraz utrzymaniu estetyki i funkcjonalności torowiska. Zimowe zasolenie stanowi zagrożenie zarówno dla zabudowy trawiastej, jak i rozchodnikowej, dlatego konieczne jest zastosowanie osłon z mat słomianych. Zabudowa roślinna narażona jest także na uszkodzenia mechaniczne przez pojazdy. Zabudowa z rozchodnika wykazuje niską zdolność do samoistnej regeneracji po ustąpieniu niesprzyjającego czynnika, np. zasolenia. Koszt wykonania i utrzymania różnego rodzaju zabudowy zaprezentowano w tabeli.
* dane na podstawie zawartych umów |
||||||||||||||
Uzasadnienie dlaczego projekt jest przykladem dobrej praktyki | Działania podejmowane w Warszawie są dobrym przykładem rozwoju zielonych torowisk w miastach. Dodatkowym aspektem są badania prowadzone na dwóch poletka doświadczalnych z roślinami w celu przetestowania sposobu sadzenia roślin, doboru gatunku do podłoża i wytrzymałość na trudne warunki (wzrost bez podlewania i odchwaszczania). |
||||||||||||||
Miejsce realizacji | Polska, Warszawa |
||||||||||||||
Metryka działania | Kontakt: Tramwaje Warszawskie sp. z o.o. Działu Ochrony Środowiska Marta Gajczyk ul. Siedmiogrodzka 20, 01-232 Warszawa tel: 22 534-55-35 / kom: +48 502-005-203 Strona internetowa: www.tw.waw.pl Instytucje współwdrażające: Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Data realizacji: od 2010 r. |
||||||||||||||
Literatura | Materiały otrzymane z Tramwajów Warszawskich sp. z o.o. (p. Marta Gajczyk, kierownik Działu Ochrony Środowiska) Zieleń w mieście (https://miastojestnasze.org) |
||||||||||||||
Słowa kluczowe | Zielone torowisko, Torowiska w Warszawie, Zielone tory, Transport, Tramwaj w Warszawie, Opady deszczu ,Fale upałów, Temperatura powietrza, Miejska Wyspa Ciepła, Gospodarka wodna, Zielona zabudowa, Zdrowie publiczne, Zmniejszenie hałasu, Zmniejszenie drgań, Powietrze, Poprawa jakości powietrza, Jakość powietrza, Różnorodność biologiczna |