Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (tzw. “rozporządzenie FAR” – od ang. „Free Allocation Rules”) jest jednym z aktów regulujących kwestie szczegółowe dotyczące unijnego systemu handlu uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, ustanowionego dyrektywą 2003/87/WE (dalej jako: „EU ETS” lub „system handlu”).

Rozporządzenie FAR stosuje się do przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na mocy rozdziału III (dotyczącego instalacji stacjonarnych) dyrektywy 2003/87/WE, z wyjątkiem przejściowego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na modernizację wytwarzania energii elektrycznej na podstawie art. 10c dyrektywy 2003/87/WE. Rozporządzenie to zastąpi od dnia 1 stycznia 2021 r. decyzję 2011/278/UE, która obecnie reguluje tę materię, z tym, że jego postanowienia będą stosowane już w 2019 r. w związku z potrzebą opracowania wykazu instalacji, na postawie którego będą przydzielone uprawnienia do emisji w kolejnym okresie rozliczeniowym, zgodnie z harmonogramem przyjętym w Dyrektywie 2003/87/WE.

Zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE przydział bezpłatnych uprawnień ma dostarczyć zachęt do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz do stosowania energooszczędnych technologii, a jednocześnie nie może generować zachęt do zwiększenia emisji.

Rozporządzenie FAR określa zasady przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji dla instalacji innych, niż produkujących energię elektryczną. Podstawą do wyliczenia liczby bezpłatnych uprawnień, które mają zostać przydzielone instalacjom dotychczas działającym, są dane historyczne dotyczące działalności (przydział na lata 2021-2025 określany będzie w oparciu o produkcję/poziomy działalności z okresu bazowego 2014-2018, a na lata 2026-2030 o produkcję z okresu bazowego 2019-2023). W przypadku nowych instalacji, poziomy działalności będą określone w oparciu o poziomy działalności w pierwszym roku kalendarzowym eksploatacji po roku rozpoczęcia normalnej eksploatacji, ponieważ poziomy działalności zgłaszane w odniesieniu do pełnego roku są uważane za bardziej reprezentatywne niż wartość za pierwszy rok eksploatacji, która może obejmować zbyt krótki okres. Tym samym rozporządzenie FAR rezygnuje z przydziału uprawnień w oparciu o zdolności produkcyjne, co stanowi odejście od obecnie obowiązujących zasad. Ponadto szczegółowe, nowe zasady dotyczyć będą przydziału uprawnień do emisji na produkcję ciepła do sieci ciepłowniczych w celu ogrzewania.

Zgodnie z Dyrektywą 2003/87/WE, w celu zapewnienia, aby z upływem czasu poprzez system handlu została osiągnięta redukcja emisji gazów cieplarnianych, przydział uprawnień jest ustalany przy użyciu wskaźników (tzw. benchmarków) oraz liniowo zmniejszany poprzez zastosowanie liniowego współczynnika redukcyjnego lub międzysektorowego współczynnika korygującego.

Przydział bezpłatnych uprawnień do emisji dokonuje się na wniosek. Rozporządzenie określa przy tym zarówno wymagania dotyczące wniosku, jak i zasady gromadzenia danych na potrzeby obliczenia przydziału (częściowo odmiennie w stosunku do poprzednio obowiązujących zasad, które przyjmowała decyzja Komisji 2011/278/UE). Istotną nowością jest sformalizowanie dokumentacji związanej ze zbieraniem danych, która przyjmuje formę planu metodyki monitorowania, który ma stanowić zatwierdzaną przez organy państwa członkowskiego instrukcję dla prowadzącego instalację jakiego rodzaju dane należy gromadzić, opracować, zestawiać i dostosowywać na potrzeby wyznaczenia przydziału uprawnień do emisji (zastąpi on raport o metodyce zbierania danych). Wniosek o przydział uprawnień będzie musiał zawierać raport dotyczący danych podstawowych obejmujący informacje o instalacji, który zostanie sporządzony w oparciu o plan metodyki monitorowania. Raport dotyczący danych podstawowych będzie podlegał weryfikacji przez niezależnego weryfikatora. Nowością jest także obowiązek dokonywania przez prowadzących instalację podziału wielkości emisji na podinstalacje.

Rozporządzenie reguluje również zasady opracowywania i zatwierdzania Krajowych Środków Wykonawczych – obejmujący instalacje, który w ramach państwa członkowskiego ubiegają się o przydział bezpłatnych uprawnień do emisji, wraz z określonymi w rozporządzeniu FAR informacjami. Co do zasady bezpłatne uprawnienia przydziela się jedynie tym instalacjom, które zostały zawarte w wykazie i co do których zostały dostarczone te informacje. Wyjątkiem pod tym względem z oczywistych względów są instalacje nowe, którym przydziela się uprawnienia w trakcie okresu rozliczeniowego, a więc po sporządzeniu wykazu.

Rozporządzenie określa także zasady ustalania przydziałów uprawnień dla instalacji, które uległy połączeniu albo podziałowi oraz konsekwencje zaprzestania działalności w instalacji w kontekście przydziałów uprawnień przyznanych instalacji, która zaprzestała działalności. Rozwiązania w tym zakresie mają zapobiec nierównemu traktowaniu instalacji czy nieuzasadnionemu przydziałowi bezpłatnych uprawnień.

Opracowano dnia 30.07.2019 r.

system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych