Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (dalej „ustawa ETS”) zawiera przepisy regulujące zagadnienia związane z handlem uprawnieniami do emisji wybranych gazów cieplarnianych, obowiązujące wszystkich uczestników systemu tj. podmioty prowadzące instalacje i operatorów statków powietrznych.

System handlu uprawnieniami do emisji został utworzony na mocy dyrektywy 2003/87/WE, która w ciągu blisko 15 lat swojego obowiązywania była kilkakrotnie zmieniana oraz uzupełniana szeregiem aktów wykonawczych. Zmiany dyrektywy 2003/87/WE były przede wszystkim skierowane na rozszerzenie działania systemu handlu uprawnieniami do emisji na nowe sektory przemysłu (rodzaje działalności) lub na wzmocnienie bodźców do ograniczania emisji gazów cieplarnianych poprzez zmianę zasad przydziału uprawnień do emisji i wzmocnienie mechanizmów kontroli instytucji unijnych nad funkcjonowaniem systemu w państwach członkowskich.

Nowe przepisy unijne określające zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w trzecim okresie rozliczeniowym przypadającym na lata 2013–2020 spowodowały konieczność uchwalenia nowej, spójnej z  tymi przepisami ustawy zastępującej  ustawę z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Ustawa ETS miała za zadanie przede wszystkim transponować przepisy dyrektywy 2009/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Celem ustawy ETS było również umożliwienie wykonania decyzji i rozporządzeń Komisji Europejskiej wprowadzających nowe zasady działania unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Przedmiotowa ustawa zapewnia podmiotom objętym zakresem przedmiotowej regulacji uczestnictwo w systemie na takich samych zasadach jak w przypadku podmiotów objętych systemem w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Ustawa określa obowiązki uczestników systemu np. w zakresie monitorowania wielkości emisji, obowiązki sprawozdawcze, obowiązki w zakresie rozliczania wielkości emisji dwutlenku węgla i obowiązki opłatowe, a także określa sankcje za ich nieprzestrzeganie. Ustawa ETS reguluje także zasady funkcjonowania systemu, zasady przydziału uprawnień, zadania organów administrujących systemem i wskazuje organy sprawujące nad nim nadzór.

Ustawa wprowadziła nowy sposób dystrybucji uprawnień do emisji. Obok bezpłatnego przydziału uprawnień do emisji w trzecim okresie rozliczeniowym, przewiduje funkcjonowanie systemu sprzedaży uprawnień na aukcji przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.

Stworzyła możliwość sprzedaży uprawnień do emisji na krajowej platformie aukcyjnej prowadzonej przez spółki prowadzące rynek giełdowy i pozagiełdowy, pod warunkiem uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Wpływy ze sprzedaży uprawnień stanowią  dochód budżetu państwa. Zgodnie z postanowieniami ustawy, co najmniej 50% środków uzyskanych ze sprzedaży uprawnień do emisji w drodze aukcji, stanowiących dochód budżetu państwa (lub ich równowartość) przeznaczana jest na cele, które mogą przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Ustawa ETS wprowadziła dwa wyjątki od systemu aukcyjnego: derogacje dla energetyki oraz krajowe środki wykonawcze.

W ramach derogacji dla energetyki instalacje wytwarzające energię elektryczną mają zagwarantowaną możliwość uzyskania określonej liczby bezpłatnych uprawnień do emisji w zamian za poczynione inwestycje. Prowadzący instalacje wytwarzające energię elektryczną zobowiązani są do realizacji zadań inwestycyjnych wskazanych w krajowym planie inwestycyjnym. Zadania ujęte w krajowym planie inwestycyjnym mają na celu modernizację i poprawę infrastruktury, wdrożenie czystych technologii oraz dywersyfikację ich struktury energetycznej i źródeł dostaw.

Natomiast w ramach krajowych środków wykonawczych ustawa przewiduje możliwość ubiegania się o przydział bezpłatnych uprawnień do emisji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy celem krajowych środków wykonawczych jest zachowanie konkurencyjności niektórych sektorów przemysłowych wobec podmiotów spoza Unii Europejskiej.

Ponadto ustawa ETS określa warunki wymiany niewykorzystanych jednostek CER (jednostka poświadczonej redukcji emisji) i ERU (jednostka redukcji emisji) na uprawnienia do emisji.

 Ostatnia aktualizacja: 28.03.2022 r.

system handu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych