Agroleśnictwo
Agroleśnictwo to sposób użytkowania ziemi łączący pielęgnację drzew i krzewów przeważnie leśnych z działalnością agro- i zootechniczną na tym samym terenie. Inaczej mówiąc, uprawa wieloletnich roślin drzewiastych jest połączona z uprawą roślin przeznaczanych na żywność lub paszę, w odpowiednim schemacie przestrzennym i następstwie czasowym. Jest to jeden z najbardziej skutecznych sposobów ochrony produkcji roślinnej lub zwierzęcej przed zmieniającymi się warunkami klimatycznymi. W niektórych krajach Unii Europejskiej agroleśnictwo zostało uznane za najważniejszą innowację w rolnictwie.
Zaletą tego sposobu użytkowania ziemi jest ochrona obszaru rolniczego zarówno przed nadmiarem wody (powodzie) jak i suszą, a także przed innymi zjawiskami ekstremalnymi (m.in. temperaturą powietrza, wiatrem). Połączenie produkcji rolniczej i leśnej pozwala na skuteczniejszą adaptację produkcji obu sektorów do zmieniających się warunków klimatycznych poprzez:
- spowalnianie odpływu ograniczając straty wody i erozje gleby,
- zmniejszanie negatywnego wpływu silnego wiatru na glebę (erozja, przesuszenie) i rośliny (wykładanie zbóż),
- złagodzenie ekstremalnych temperatur powietrza,
- opóźnienie procesu topnienia pokrywy śnieżnej,
- zwiększenie dostępności wody systemom użytkowania gruntów,
- ograniczenie rozwoju szkodników i chorób,
- zwiększenie różnorodności biologicznej,
- odzyskiwanie zdegradowanych i zerodowanych obszarów,
- zwiększenie różnorodności ekonomicznej gospodarstwa i stabilizacji ekonomicznej społeczności wiejskich.
System agroleśny jest stosowany z powodzeniem w wielu krajach europejskich (Hiszpania, Portugalia, Grecja, Włochy, Francja, Holandia, Węgry, Wielka Brytania czy Niemcy) od blisko 20 lat. W Polsce nie jest popularny, chociaż w przeszłości był powszechnie używany w formie nasadzeń drzew na miedzach rozgraniczających pola uprawne. Znaczenie tej metody zwiększa się w Polsce ze względu na Wspólną Politykę Rolną na lata 2014-2020. Zgodnie z założeniami każdy kraj członkowski Unii Europejskiej będzie musiał dostosować się do zasady, że minimum 7% powierzchni użytków rolnych kwalifikującej do płatności bezpośrednich będzie obowiązkowo posiadać szpalery żywopłotów lub inne powierzchnie pokryte krzewami lub drzewami.
| Przykłady realizacji | Miejsce realizacji | Sektory | Główne zagrożenia klimatyczne | Słowa kluczowe | Operacja |
|---|---|---|---|---|---|
Ochronne pasy zadrzewień śródpolnych (Kombinat Rolny Kietrz) |
Polska, Kietrz |
Rolnictwo |
Susza, |
Agroleśnictwo, Pas zadrzewień, Kobinat Rolny, Kietrz, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Susze, Ulewy, Silne wiatry, Zadrzewienia śródpolne, Zadrzewienia wielopiętrowe, Mikroklimat, Wody powierzchniowe, Pas wiatrochronny, Redukcja erozji wietrznej, Spływ powierzchniowy, |
|
Uprawa kukurydzy w plantacjach wiśniowych w Galicji |
Hiszpania, Galicja |
Rolnictwo |
Susza |
Uprawa kukurydzy, Plantacje wiśniowe, Galicja, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Agroleśnictwo, |
|
Agroleśnictwo w dolinie Zielawy |
Polska, Zielawa |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Zielawa, Dolina Zielawy, Rolnictwo, Susza, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, System agroleśny, Model upraw, Model przetwórstwa, Uprawa współrzędna alejowa, Uprawy roślin dzikorosnących, Uprawa monokulturowa, |
|
Projekt agroleśnictwa ogrodniczego w Wielkiej Brytanii |
Wielka Brytania, Wakelyns Agroforestry w Suffolk |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Wielka Brytania, Wakelyns Agroforestry w Suffolk, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, System rolno – leśny, Agroleśnictwo ogrodnicze |
|
Uprawa alejowa – Gospodarstwo rolne w Unieradzu |
Polska, Unieradz |
Rolnictwo |
Wzrost temperatury powietrza |
Agroleśnictwo, Uprawa alejowa, Unieradz, Gospodarstwo rolne, Rolnictwo, Gospodarka wodna, Różnorodność biologiczna, Wzrost temperatury powietrza, Fale upałów, Susza, Silny wiatr, Rośliny na polu, Spływ powierzchniowy, Wilgotność gleby, Wolniejsze roztopy, Krajobraz, Praktyki rolno –leśne, Dywersyfikacja produktów rolnych |
|
Uprawa alejowa na Węgrzech |
Węgry, Fajsz w Regionie Bács-Kiskun |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Węgry, Fajsz, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, System rolno-leśny, Drzewa Paulowi, Zwalczanie chwastów |
|
Uprawa alejowa topolowo-dębowa z uprawami zbożowymi w pn- wsch Włoszech |
Pn-wsch Włochy, Region Venetto |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Uprawa alejowa, Uprawa alejowa topolowo – dębowa, Region Venetto, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Rolnictwo we Włoszech, Topola hybrydowa, Uprawa rolno – leśna, Produktywność gleby |
|
Uprawa drzew owocowych na polach uprawnych w Szwajcarii |
Szwajcaria, Kanton Lucerna |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Szwajcaria, Kanton Lucerna, Uprawa drzew owocowych w Szwajcarii, Pola uprawne w Szwajcarii, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Uprawa współrzędna, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności , biologicznej, Uprawa rolno – leśna |
|
Uprawa pszenicy durum i oliwek we Francji |
Francja, Oksytania |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Francja, Oksytania, Uprawa pszenicy durum, Uprawa oliwek, Sad oliwny, Ziemia uprawna, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Poprawa mikroklimatu, Ograniczenie rozwoju chwastów, Żyzność gleby, Infiltracja wody do gruntu, Parowanie gleby, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej |
|
Uprawa zagajników krótkiej rotacji |
Wielka Brytania, Anglia (East Suffolk) |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Wielka Brytania, Anglia, East Suffolk, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Uprawa alejowa wierzby i leszczyny, System rolno-leśny, Mikroklimat, Gromadzenie węgla w biomasie, Gromadzenie węgla w glebie, Bioenergia |
|
Uprawa zbóż o krótkim okresie wzrostu i drzew orzechowych (orzech włoski i kasztanowiec) na drewno w Hiszpanii |
Hiszpania, Galicja |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Uprawa zbóż, Galicja, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Ograniczanie rozwoju szkodników i chorób, Uprawa orzecha włoskiego, Uprawa kasztanowca, Stres termiczny, Niedobór wody |
|
Uprawy alejowe we wschodnich Niemczech |
wschodnie Niemcy |
Rolnictwo |
Susza |
Agroleśnictwo, Niemcy, Susza, Temperatury ekstremalne, Silny wiatr, Erozja gleby, Zmniejszenie różnorodności biologicznej, Rolnictwo, Gospodarka Wodna, Różnorodność biologiczna, Biomasa, System rolno – leśny, Mikroklimat, Produktywność gruntów, Dywersyfikacja produkcji rolnej, AgroForstEnergie, Współrzędna uprawa drzew |