Czym jest „ślad wodny”? Jak go ograniczyć?

Na ślad wodny składa się zarówno nasze pośrednie, jak i bezpośrednie zużycie wody. Co kryje się pod tymi pojęciami? Sprawdźmy!

Jak zużywamy wodę?

O tym, że przy myciu zębów należy zakręcać kran, słyszeliśmy już wielokrotnie – to przykład zużycia bezpośredniego. Mamy na nie bezpośredni wpływ i możemy w prosty sposób kontrolować ilość zużywanej przez nas wody. Zużycie bezpośrednie wiąże się z wykonywanymi przez nas czynnościami, m.in. myciem, praniem, zmywaniem, podlewaniem ogrodu.

Nasze wykorzystanie wody nie ogranicza się jednak tylko do czynności wykonywanych w kuchni, łazience czy ogrodzie. Codziennie przyczyniamy się do zużycia dużych ilości wody przy zakupie różnych produktów, od spożywanej żywności, papieru, ubrań, mebli, sprzętu po biopaliwa. W ten sposób pośrednio wpływamy na zasoby wodne na całym świecie.

Bezpośrednie zużycie stanowi tylko 3% śladu wodnego w skali światowej. Pozostałe 97% to tak zwane pośrednie zużycie wody.

Czym jest pośrednie zużycie wody?

Czy pijąc kawę, zużywamy tylko tyle wody, ile znajduje się w filiżance? Niestety nie. Pośrednie zużycie wody oznacza wodę zużytą na wszystkich etapach jej produkcji. W przypadku owoców i warzyw będzie to np. woda niezbędna do wegetacji roślin, woda opadowa oraz woda zużyta przez rolników/sadowników do nawadniania upraw. W przypadku produktów przetworzonych do tej ilości trzeba doliczyć wodę wykorzystywaną w całym procesie produkcji.

Rodzaje śladu wodnego

Możemy wyróżnić 3 rodzaje śladu wodnego.

• Zielony ślad wodny mierzy objętość wody opadowej, która została wykorzystana przez rośliny (np. podczas upraw rolnych i leśnych).
• Niebieski ślad wodny oznacza objętość zużytej wody powierzchniowej i podziemnej, która stała się częścią danego produktu oraz wody, która wyparowała do atmosfery w wyniku wytwarzania produktu. W praktyce niebieski ślad wodny związany jest przede wszystkim ze zużyciem w przemyśle, przetwórstwie, a także jest to nasze domowe użytkowanie wody.
• Szary ślad wodny określa objętość wody, która jest konieczna do rozcieńczenia zanieczyszczeń powstałych w procesie produkcji przynajmniej do poziomu obowiązujących standardów jakości.

Po co mierzy się ślad wodny?

Zdaniem twórcy koncepcji śladu wodnego, profesora Ariena Y.Hoekstra,  zainteresowanie śladem wodnym wynika z faktu, że wpływ człowieka na środowisko można ostatecznie powiązać z konsumpcją ludzi, a problemy takie jak niedobór wody i zanieczyszczenie można lepiej zrozumieć i rozwiązać, biorąc pod uwagę całość produkcji i łańcuchy dostaw.

Ślad wodny pomaga nam zrozumieć, w jakim celu nasze ograniczone zasoby słodkiej wody są konsumowane i zanieczyszczane – czytamy na waterfootprint.org

Jak zmniejszysz swój ślad wodny?

Aby zmniejszyć swój ślad wodny, staraj się ograniczyć zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie zużycie tego jednego z najcenniejszych zasobów naturalnych.

Bezpośrednie zużycie wody ograniczysz:

1. Zakręcając kran podczas mycia zębów i mydlenia rąk.
2. Biorąc prysznic zamiast kąpieli w wannie (pamiętając, że podczas brania prysznica woda nie musi lecieć cały czas!).
3. Wybierając wodooszczędne urządzenia AGD.
4. Włączając urządzenia dopiero, gdy są zapełnione (ale nie przepełnione).
5. Jeśli zmywasz tradycyjnie, zakręcając kran lub używając miski.
6. Zbierając deszczówkę. Rośliny w ogrodzie bardzo ją lubią 😊

Pośrednie zużycie wody ograniczysz:

1. Kupując tylko potrzebne rzeczy, szczególnie jedzenie.
2. Ograniczając ilość wyrzucanego pożywienia poprzez wykorzystywanie w kuchni wszystkich dostępnych produktów, które nadają się jeszcze do spożycia.
3. Kupując artykuły o możliwie niskim śladzie wodnym.
4. Wybierając producentów, którzy dbają o zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi wykorzystywanymi w procesie produkcji.

Oblicz swój ślad wodny, korzystając z kalkulatora na stronie https://waterfootprint.org/en/resources/interactive-tools/personal-water-footprint-calculator/personal-calculator-extended/ i podejmij odpowiednie kroki, aby go zmniejszyć.

Korzystaj ze środowiska, w tym z zasobów wodnych, w sposób rozważny i świadomy. Zwróć uwagę na to, ile wody wykorzystujesz bezpośrednio. Nie rób zbyt dużych zapasów artykułów żywnościowych, bo wiele z nich trafia później do kosza na śmieci. Zastanów się, w jaki jeszcze sposób możesz ograniczyć swój ślad wodny.

Pamiętaj, każde działanie, nawet z pozoru niewielkie, będzie miało ogromne znaczenie, jeśli będzie podejmowane przez wiele osób.

Ślad wodny na świecie

Zużycie wody w różnych krajach zależy nie tylko od posiadanych zasobów wodnych, ale także od stylu życia mieszkańców.

Ślad wodny a zmiany klimatu

Nieregularne opady i coraz częściej występujące długie okresy suche zmuszają nas do przemyśleń na temat sprawnego gospodarowania zasobami. Zasoby słodkiej wody w Polsce są mocno ograniczone, stąd konieczne jest podejmowanie dobrych praktyk związanych z podnoszeniem retencji, zbieraniem deszczówki, ograniczaniem powierzchni nieprzepuszczalnych oraz stosowanie nowoczesnych technologii, ograniczających zużycie wody w zakładach przemysłowych.

Źródła:

https://www.waterfootprint.org/media/downloads/WFN_presentation_schools.pdf
www.waterfootprint.org
UNESCO WWAP  https://www.youtube.com/watch?time_continue=211&v=b1f-G6v3voA&feature=emb_logo