Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy
| Informacje | |
|---|---|
| Tytuł praktyki | Renaturyzacja rzek |
| Przykład realizacji | Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy |
| Galeria realizacji |
źródło: https://www.swietokrzyskie.pro/delta-rzeki-nidy-odzyskuje-unikalne-walory-przyrodnicze/
|
| Główne cele | Poprawa warunków wodnych środkowej delty Nidy; Przywrócenie unikatowych walorów przyrodniczych; Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców. |
| Sektory | Gospodarka wodna |
| Główne zagrożenia klimatyczne | Susza |
| Główne działania | Prace melioracyjne prowadzone w sposób niewłaściwy na obszarze rozlewisk środkowej Nidy w latach 80-tych i 90-tych XX w. spowodowały trwałe obniżenie poziomu wód gruntowych, co doprowadziło do wypłycenia koryta rzeki i osuszenia terenu. W poważnym stopniu zaburzono budowę naturalnej śródlądowej delty, co stanowiło istotne zagrożenie dla siedlisk przyrodniczych i wyjątkowych gatunków fauny i flory. Z tego względu przywrócenie naturalnego stanu delty Nidy było przedmiotem wieloletnich starań. W 2019 r. rozpoczęto projekt Renaturyzacji śródlądowej delty rzeki Nidy. Celem jest poprawa warunków wodnych, co ma przyczyni się do przywrócenia unikatowych walorów przyrodniczych delty Nidy. Działaniami objęto powierzchnię 400 ha, na terenie trzech gmin: Kije, Pińczów i Imielno. W ramach projektu przewidziano realizację m.in. następujących zadań:
|
| Efekty | Planowanym efektem realizacji projektu jest odtworzenie stabilnego reżimu hydrologicznego, który stworzy warunki do przywrócenia unikalnych walorów przyrodniczych w obrębie delty środkowej Nidy. Realizacja przedsięwzięcia pozwoli również na aktywizację lokalnej społeczności, podniesienie jej świadomości ekologicznej związanej z zagrożeniem i potrzebą ochrony cennych ekosystemów tej części kraju. |
| Proces wdrażania | Podstawowym zadaniem projektu warunkującym realizację pozostałych jest przywrócenie odpowiednich stosunków wodnych w delcie rzeki Nidy. Do jego osiągnięcia wykorzystywane są modele hydrauliczne. Pozwolą one na przeprowadzenie wariantowych symulacji nawodnienia obecnie wysychających obszarów łąk, pastwisk, trzęsawisk, wilgotnych lasów, torfowisk i bagien. Modele umożliwiają uwzględnienie zarówno rozdziału wód przed jak i po wykonanej regulacji Nidy oraz prac melioracyjnych w jej dolinie. Przedstawione zostaną koncepcje zmian w istniejących systemach wodnych oraz scenariusze postępowania. Odtworzenie reżimu hydrologicznego, który na tym terenie występował kilkadziesiąt lat temu, przed podjęciem działań mających na celu osuszenie terenu, stworzy warunki do przywrócenia unikalnych walorów przyrodniczych. Usunięcie zakrzaczeń, trzciny oraz przywrócenie wypasu bydła pozwoli na wstrzymanie procesu zarastania tego terenu. Tym samym przywrócone zostaną siedliska cenne dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Przewidziane w projekcie zadania związane z edukacją, podnoszeniem świadomości ekologicznej społeczności lokalnej z pewnością zwiększają szanse na zachowanie efektów projektu w dłuższym horyzoncie czasowym. Z punktu widzenia turystyki cenna infrastruktura przewidziana do budowy – platformy obserwacyjne, czatownie, wiaty, kładki, czy też tablice informacyjno-edukacyjne. Całkowita wartość projektu wynosi: 5 473 145 euro. Projekt jest dofinansowany w ramach środków UE (60%) i NFOŚiGW (30%). |
| Uzasadnienie dlaczego projekt jest przykladem dobrej praktyki | W wyniku podjętych działań mają zostać zniwelowane szkodliwe zmiany w środowisku spowodowane przez człowieka kilkadziesiąt lat temu. Co ważne, realizacja projektu łączy potrzeby przyrodników i rolników (wypas bydła i koników polskich). W przedstawionym przedsięwzięciu uwzględniono również działania edukacyjne (warsztaty, szkolenia kierowane do dzieci i młodzieży), które pozwolą na podniesienie świadomości ekologicznej lokalnej społeczności. Nie zapomniano również o turystyce. Przewidziano m.in. budowę platform widokowych. |
| Miejsce realizacji | Polska, śródlądowa delta rzeki Nidy |
| Metryka działania | Kontakt: Województwo Świętokrzyskie – Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach Ul. Łódzka 244 25-655 Kielce Organizacje współpracujące: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Pińczów, Uniwersytet Przyrodniczy w Krakowie Strona internetowa: http://www.pk.kielce.pl/ Data realizacji: 01.01.2019 – 31.12.2024 Lokalizacja projektu: Umianowice (gm. Kije), Młodzawy Duże (gm. Pińczów) Mapa zasięgu projektu; źródło: https://life4delta.pl |
| Literatura | Korzeniak J., Zając K., Zając T. Delta środkowej Nidy — stan aktualny i perspektywy ochrony. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków https://rcin.org.pl/Content/107053/KR038_105602_r1995-t51-no5_ChPO-Korzeniak-27-46.pdf Sołtysiak W., 2019, Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy, Konferencja „Woda w krajobrazie”, Warszawa. Projekt LIFE17 NAT/PL/000018 Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy LIFE4DELTA_PL, Instytut Ochrony Przyrody PAN, http://www.iop.krakow.pl/projekty,3,projekty_aplikacyjne,200.html. Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, http://kiw.ur.krakow.pl/bprojects/2019/2019-24-LIFE4DELTA_PL/LIFE4DELTA-main.html. Delta rzeki Nidy ma odzyskać swój pierwotny charakter, 2018, Portal Samorządowy, https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/delta-rzeki-nidy-ma-odzyskac-swoj-pierwotny-charakter,113465.html. |
| Słowa kluczowe | Renaturyzacja rzek, Nida, Delta rzeki, Delta rzeki Nida, Delta Nidy, Gospodarka wodna, Różnorodność biologiczna, Rolnictwo, Turystyka, Susza, Powodzie, Degradacja gleb, Ochrona siedlisk, Ochrona siedlisk łąkowych, Ochrona łęgów, Ograniczenie różnorodności biologicznej, Różnorodność biologiczna, Platforma widokowa |
