Rozwój małej retencji oraz przeciwdziałanie erozji na terenach górskich

TYTUŁ PRAKTYKI

ROZWÓJ MAŁEJ RETENCJI ORAZ PRZECIWDZIAŁANIE EROZJI

PRZYKŁAD REALIZACJI

Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich

GŁÓWNE CELE

• Wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych
• Zapobieganie powstawaniu oraz minimalizacja negatywnych skutków zjawisk naturalnych związanych z powodziami, podtopieniami, suszami i pożarami
• Odbudowa cennych ekosystemów naturalnych a tym samym ochrona bioróżnorodności

Ocena skutków przyrodniczych realizowanych zadań poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych, w tym poprzez kontynuację monitoringu wykonanego w ramach projektu małej retencji górskiej zrealizowanego w ramach POIŚ 2007-2013.

SEKTORY

• Gospodarka Wodna
• Leśnictwo
• Bioróżnorodność

GŁÓWNE ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE

• Susze
• Powodzie
• Erozja wodna
• Degradacja siedlisk

GŁÓWNE DZIAŁANIA

Projekt jest kontynuacją analogicznego, przedstawionego wcześniej, przedsięwzięcia zakończonego z sukcesem przez Lasy Państwowe w 2015 roku. Znacząca powierzchnia terenów pokrytych lasami sprawia, że nadal niezbędna jest realizacja szeregu inwestycji mających na celu przywrócenie poprawnych stosunków wodnych. W realizowanym obecnie projekcie przewidziano:

• Budowę, przebudowę lub odbudowę zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
• Budowę, przebudowę lub odbudowę małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
• Przebudowę i rozbiórkę obiektów hydrotechnicznych (mostów, przepustów, brodów) niedostosowanych do wód wezbraniowych;
• Zabudowę przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami i spływami wód (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).

EFEKTY

Bezpośrednim efektem projektu będzie możliwość zretencjonowania 400 tys. m³ wody oraz poprawa warunków siedliskowych dla roślin i zwierząt. Powstanie lub zostanie zmodernizowane 1 086 obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ. W związku z tym powstaną obiekty małej retencji o łącznej pojemności 890 tys. m³.

PROCES WDRAŻANIA

Projekt jest obecnie w fazie realizacji. Obejmuje ona podobne etapy jak w przypadku przedstawionych wcześniej zakończonych już przedsięwzięć, tj.:

• Inwentaryzacja istniejących obiektów
• Analizy przyrodnicze dot. możliwych działań
• Opracowanie projektów
• Uzyskanie niezbędnych pozwoleń
• Wykonanie obiektów
• Monitoring efektów zrealizowanych działań.

NAPOTKANE PROBLEMY I ZDOBYTE DOŚWIADCZENIA

Przedstawiony projekt jest obecnie w fazie realizacji. Jego zakończenie przewidziane zostało na 2022 rok. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe ma bogate doświadczenia w realizacji podobnych działań. Zostały one zawarte w opisach zakończonych już przedsięwzięć.

DANE FINANSOWE

Przedsięwzięcie jest współfinansowane w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (działanie 2.1. Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

• Planowany całkowity koszt realizacji projektu: 206 652 000 zł
• Maksymalna kwota wydatków kwalifikowanych: 150 000 000 zł

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 127 500 000 zł

UZASADNIENIE DLACZEGO PROJEKT JEST PRZYKŁADEM DOBREJ PRAKTYKI

Przedstawione przedsięwzięcie jest kolejnym działaniem podejmowanym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, które ma na celu adaptację terenów leśnych do zmian klimatu. W realizowanych projektach kładzie się przede wszystkim nacisk na zwiększenie małej retencji oraz stworzenie optymalnych warunków dla migracji i rozwoju różnych organizmów, a tym samym zwiększenie bioróżnorodności. W niniejszym projekcie założono zastosowanie zabiegów łączących przyjazne środowisku metody przyrodnicze z niezbędnymi działaniami technicznymi. Wybierane technologie mają nie pogarszać naturalnego środowiska przyrodniczego. Preferowane są materiały naturalne (m.in. kamień, drewno, faszyna, lokalny grunt). Zaplanowane działania mają pozwolić na zwiększenie retencji wody nie tylko w zbiornikach, ale również w mokradłach, ściółce i glebie.