Klimada 2.0
Logotypy

Poblenou Superblock

Informacje
Tytuł praktyki Superblok (super kwartał) - tworzenie wyodrębnionych przestrzeni miejskich
Przykład realizacji

Poblenou Superblock

Galeria realizacji

Główne cele

Adaptacja przestrzeni miejskiej do zmian klimatu
Poprawa komfortu życia mieszkańców
Dywersyfikacja środków transportu
Rozwój aktywności fizycznej społeczeństwa m.in. w celu wzmacniania odporności organizmu
Zmniejszenie zależności społeczeństwa od transportu samochodowego
Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza

Sektory

Zdrowie publiczne
Transport
Różnorodność biologiczna

Główne zagrożenia klimatyczne

Powodzie
Wzrost poziomu morza
Wzrost temperatury
Fale upałów
Utrata bioróżnorodności
Częstsze i intensywniejsze susze

Główne działania

Przeobrażenie Barcelony w miasto przyjazne dla pieszych zamiast dla samochodów jest kluczowym elementem planu mobilności miejskiej sprzyjającym łagodzeniu skutków zmian klimatu. Podstawowym założonym działaniem jest wyodrębnienie obszarów miejskich (komórek/”super bloków”) o ograniczonym dostępie dla transportu samochodowego. Oznacza to odzyskanie przestrzeni publicznej dla mieszkańców w celu przekształcenie jej na bardziej przyjazną, wygodną do życia, z większym dostępem do terenów zielonych. 

Przemieszczanie się mieszkańców w obrębie wyodrębnionego obszaru odbywa się pieszo lub rowerem a ruch samochodowy i transport miejski zostaje przeniesiony na obrzeża obszaru. Takie rozwiązanie pozwala na znacznie szersze wprowadzenie zieleni miejskiej oraz zmniejszenie powierzchni nieprzepuszczalnych (powierzchnie asfaltowe czy betonowe).

Reorganizacja przestrzeni miejskiej ma na celu przekształcenie miasta docelowo w 503 „super bloki”, a co za tym idzie zmniejszenie ruchu samochodowego o 21% przy jednoczesnej restrukturyzacji transportu publicznego i infrastruktury rowerowej. 

„Poblenou Superblock” to kwadratowy obszar o boku czterystu metrów. Wewnętrzne ulice mają po dwadzieścia metrów szerokości. Przed modernizacją pasy ruchu zajmowały 10 m szerokości a chodniki po 5 m z każdej strony ulicy. Po przekształceniu dla ruchu pojazdów pozostał dostępny tylko jeden pas. Oznacza to, że na każdym odcinku ulicy zwolniono 75% powierzchni zajmowanej  przez samochody. Na każdym skrzyżowaniu, zwykle o narożach ściętych pod kątem 45º, uzyskano powierzchnię ok 2000 metrów kwadratowych. Jednocześnie zapewniony jest dostęp pojazdów do wszystkich budynków w strefie wyłączonej z ruchu kołowego, jednak muszą one poruszać się wolniej i jechać bardziej okrężną trasą.

Efekty

Cele środowiskowe obejmują:

  • zmniejszenie efektu miejskiej wyspy ciepła
  • zwiększenie odporności na fale upałów 
  • zwiększenie lokalnej retencji wody
  • zmniejszenie wysokiego poziom hałasu
  • zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza
  • przekształcenie powierzchni zajmowanej przez samochody dla ruchu pieszego, do wypoczynku (np. place zabaw), interakcji sąsiedzkiej oraz aktywność (lokalne festiwale itp.).
Proces wdrażania

W Barcelonie, jednym z głównych celów Planu Mobilności Miejskiej (2013-2018) było zmniejszenie przestrzeni zajmowanej przez prywatne samochody. W strategii „Program Superbloków 2016-2019” Rada Miasta zidentyfikowała kilka obszarów w strefie Cerdà Plan, które mają być sukcesywnie wyłączone z ruchu pojazdów i przeznaczone dla ruchu pieszego. Pierwszy z nich, oznaczony jako „Poblenou Superblock” znajduje się w rejonie Poblenou, w dzielnicy Sant Martí. 

Przekształcenie przestrzeni publicznej w miejsce dla pieszych zostało przeprowadzone w dwóch kolejnych etapach. W pierwszym etapie wprowadzono tymczasowe zmiany np. odwracalne nanoszenie znaków poziomych na jezdni, ruchomą instalację elementów małej architektury, umieszczanie drzew posadzonych w kontenerach mobilnych. Demonstracyjny charakter tych prowizorycznych rozwiązań przyspieszył prace nad wprowadzaniem zasadniczych zmian w przestrzeni i ograniczył wydatki związane z przekształceniem obszaru. Następnie, gdy przekształcenia zostały przetestowane i zaakceptowane, jesienią 2017 r., rozpoczął się drugi etap polegający na wprowadzeniu trwałych przekształceń za pomocą konwencjonalnych prac inżynieryjnych.

Przeciętny koszt przekształcenia jednego kwartału zabudowy, obejmujący kwadrat 400 m na 400 m, zamieszkiwany przez 5-6 tys. osób, wynosi około 5 mln euro.

Uzasadnienie dlaczego projekt jest przykladem dobrej praktyki

Miasto Barcelona jest narażone na fale upałów, których częstotliwość i intensywność wzrasta z powodu zmian klimatu. Warunki życia pogarsza zjawisko miejskiej wyspy ciepła charakterystyczne dla gęsto zabudowanych fragmentów miasta. Temperatura w centrum Barcelony może przewyższać temperaturę na jej obrzeżach nawet o 7,5°C. W obliczu tej sytuacji, miasto Barcelona wyznaczyło sobie cel zmniejszenia do 2030 r. emisji CO2 o 40% w porównaniu do poziomu w 2005 r., co jest środkiem łagodzącym zmiany klimatu. Jako działania adaptacyjne podjęto prace mające na celu zwiększenie zielonej przestrzeni miejskiej o 1,6 km2, czyli o 1 m2 w przeliczeniu na mieszkańca. Nowy Plan Mobilności Miejskiej (2019–2024) przewiduje, że po wprowadzeniu Superbloków natężenie ruchu samochodów może zostać zmniejszone o 21%, co ma skutkować redukcją emisji CO2 o 177 ton. To także szansa na poprawę komfortu życia w mieście po przeobrażeniu przestrzeni miasta w bardziej przyjazną dla mieszkańców.

Miejsce realizacji

Hiszpania, Barcelona

Metryka działania

Kontakt: Barcelona City Council (Ajuntament de Barcelona) 

Pl. de Sant Jaume, 1, 08002 Barcelona, Hiszpania

Strona internetowa: https://www.barcelona.cat/en/

Organizacje współpracujące: 

Barcelona Urban Ecology Agency (Agencia de Ecología Urbana de Barcelona)

Av Drassanes 6-8, 2planta · 08001 Barcelona · España 

Strona internetowa: http://www.bcnecologia.es/en

Data realizacji: od 2017

Lokalizacja projektu:

Źródło: www.openstreetmap.org

 

Literatura

Mobility Infrastructures in Cities and Climate Change: An Analysis Through the Superblocks in Barcelona- López, Ortega, Pardo – Atmosphere 2020

WBGU. Humanity on the Move: Unlocking the Transformative Power of Cities; German Advisory Council on Global Change, WBGU: Berlin, Germany, 2015

The everyday politics of urban transformational adaptation: Struggles for authority and the Barcelona superblock project – Zografosa,  Klauseb, Connollyc, Anguelovskid – Cities – 2020

Climate change adaptation planning in large cities: A systematic global assessment – Environmental Science & Policy – 2016

Urban Mobility Plan (2013-2018) – Ajuntament de Barcelona  – 2012

Urban Mobility Plan for 2019-2024 – Ajuntament de Barcelona – 2018

 

Słowa kluczowe

Superblok, Super kwartał, Superblok w Barcelonie, Superblock w Hiszpanii, Plan mobilności miejskiej, Adaptacja przestrzeni miejskiej, Dywersyfikacja środków transportu, Powodzie, Wzrost poziomu morza, Wzrost temperatury, Fale upałów, Utrata bioróżnorodności, Susza, Zdrowie publiczne, Transport, Różnorodność biologiczna

KONTAKT

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
ul. Słowicza 32
02-170 Warszawa

Biuro projektu:
tel.: 22 37 50 525
e-mail: klimada2@ios.gov.pl

Sekretariat:
tel.: 22 37 50 525
fax: 22 37 50 501
e-mail: sekretariat@ios.gov.pl

Dodatkowe informacje:

Google Maps